Θα ήθελα να μάθω τη γνώμη τη δική σου και των αναγνωστριών σχετικά με τις αποστολές των ΜΚΟ σε χώρες της Αφρικής, Ασίας κλπ όπου εθελοντές πηγαίνουν και χτίζουν σπίτια, σχολεία, βοηθούν γενικά την κοινότητα. Κάνουν καλό ή κακό τελικά σε αυτούς εκεί τους ανθρώπους αυτές οι αποστολές; Ή είναι απλά μια εμπειρία ζωής/περιπέτεια για τους λευκούς δυτικούς;

 Επειδή αυτό δεν είναι ακριβώς ζήτημα γνώμης, ζήτησα την συνεισφορά της Άννας Μπότσογλου, από το Τμήμα Επικοινωνίας της Action Aid.

Το ζήτημα αυτό έχει απασχολήσει την ActionAid σχεδόν από την αρχή της δράσης της. Έτσι, η αποστολή εργαζομένων από χώρες του Βορρά σε χώρες του Νότου δεν ήταν κάτι που εφαρμόστηκε. Η λογική ήταν ότι οι αλλαγές πρέπει να έρθουν μέσα από τις ίδιες τις κοινωνίες των ανθρώπων που βιώνουν υψηλά επίπεδα φτώχειας. Οπότε, τα γραφεία μας στελεχώνονται από ντόπιους ανθρώπους, που δεν έχουν μόνο τις γνώσεις που θεωρούνται στη Δύση απαραίτητες, αλλά κυρίως γνωρίζουν πώς γίνονται τα πράγματα στην πατρίδα τους.

Στη συνέχεια, κάναμε το επόμενο βήμα, όταν η ActionAid έγινε ομοσπονδία. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα γραφεία μπορούν κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις να είναι αυτόνομα και ανεξάρτητα και να έχουν ισότιμη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων. Στόχος είναι όλα τα γραφεία να το πετύχουν αυτό και ήδη τα περισσότερα έχουν αυτό το καθεστώς. Η ActionAid διοικείται δημοκρατικά, δηλαδή έχει διεθνή γενική συνέλευση και διεθνές διοικητικό συμβούλιο που αποτελούνται από εκλεγμένους εκπροσώπους των γραφείων αυτών. Είναι λίγο πιο σύνθετο, από αυτό που περιγράφω, αλλά αυτή είναι η ουσία. Όλοι ελεγχόμαστε για τη χρηστή χρήση των οικονομικών μας, αλλά οι αποφάσεις λαμβάνονται από τα τοπικά γραφεία, οι Γκανέζοι, δηλαδή, αποφασίζουν ποια είναι τα προγράμματα που θα υλοποιήσουν.

Εφαρμόζοντας στην πράξη τα παραπάνω και στις κοινότητες που υποστηρίζουμε, είδαμε ότι αυτό που φέρνει πραγματικά ουσιαστικές αλλαγές είναι η αντιμετώπιση των αιτιών που οδηγούν στη φτώχεια και στις ανισότητες. Με άλλα λόγια, το να κατασκευάζεις απλά ένα σχολείο, δεν φτάνει. Το σημαντικό είναι να στελεχωθεί και  οι γονείς να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο ή πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, αυτό που πρέπει να γίνει είναι οι τοπικές κυβερνήσεις να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να παρέχουν όσα πρέπει για να εξασφαλίζονται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και για να μειωθούν οι ανισότητες. Το ζήτημα, δηλαδή, είναι συστημικό και πηγάζει από βαθιές και κρυμμένες αιτίες, όπως είναι η πατριαρχία ή η μετεξέλιξη της αποικιοκρατίας. Στην πράξη, βέβαια, σε ορισμένες χώρες μπορεί πράγματι η κοινωνία των πολιτών να πιέζει τις αρχές και σε άλλες λιγότερο ή καθόλου. Τον βαθμό  στον οποίο συμβαίνει αυτό τον αποφασίζουν και πάλι οι τοπικές ActionAid  στην κάθε χώρα. Εξάλλου είναι εκείνοι και εκείνες που διακινδυνεύουν την ελευθερία τους ή και τη ζωή τους σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ως προς τους εθελοντές και τις εθελόντριες, αποτελούν σημαντικό μέρος της δουλειάς μας παντού. Οι κάτοικοι στις κοινότητές μας δημιουργούν ομάδες (γυναικών, αγροτών, νέων, συνεταιρισμούς κλπ) που αποτελούνται από εθελοντές. Και είναι εκείνοι κι εκείνες που με τη στήριξή μας προσπαθούν να βρουν λύσεις. Έτσι ξαναπιάνοντας το παράδειγμα του σχολείου, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, επιτροπές γονιών θα απαιτήσουν από το κράτος να χτίσει το σχολείο ή να το στελεχώσει. Επίσης, αν για παράδειγμα ο λόγος που τα κορίτσια δεν πηγαίνουν σχολείο είναι ότι πρέπει να φέρνουν νερό στο σπίτι κάθε μέρα, τότε μέσα από τη συζήτηση οι συνάδελφοί και οι συναδέλφισσές μου ή τοπικοί συνεργάτες θα μιλήσουν στην ομάδα γυναικών και θα καταστρώσουν ένα σχέδιο για τον τρόπο που μπορεί να φτάσει νερό κοντά στο χωριό, ώστε τα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο, ένα έργο που εμείς θα χρηματοδοτήσουμε.

Επομένως, κατά βάση η δουλειά μας γίνεται από ντόπιους. Στην Ελλάδα από κατοίκους της Ελλάδας, στην Αιθιοπία από κατοίκους της Αιθιοπίας. Δίνουμε, όμως, την ευκαιρία στους υποστηρικτές και τις υποστηρίκτριές μας να επισκεφτούν τις κοινότητές μας και να δουν από κοντά το έργο μας. Σε ορισμένα από τα ταξίδια αυτά, τα ταξίδια αλληλεγγύης, μια μεγάλη ομάδα από την Ελλάδα και την Κύπρο πηγαίνει σε μία κοινότητα του Νότου. Εκεί καλείται να συμμετάσχει σε χειρωνακτικές εργασίες για την υλοποίηση ενός έργου βοηθώντας ντόπιους εργάτες, αλλά και τους κατοίκους της κοινότητας που συμμετέχουν στα έργα που τους αφορούν. Το έργο αποφασίζεται από τους κατοίκους και τα έξοδά του ή μέρος τους καλύπτονται από τους υποστηρικτές.

Ο λόγος που συμμετέχουν εθελοντές και εθελόντριες, παρόλο που δεν είναι εξειδικευμένοι εργάτες, είναι για να μην μείνουν απλοί θεατές σε μια επίσκεψη, αλλά να ενσωματωθούν όσο γίνεται στην κοινότητα και για να δείξουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους, μειώνοντας την στερεοτυπική απόσταση που δημιουργεί το χρώμα τους και η οικονομική τους κατάσταση. Όσοι επιστρέφουν από τα ταξίδια αυτά λένε ότι έχει αλλάξει η ζωή τους. Είναι αλήθεια ότι εκτίθεσαι σε μια πραγματικότητα που είναι μακριά από τη δική σου, που μπορεί πράγματι να αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο.

Επομένως, τα ταξίδια αυτά εντάσσονται μέσα στη γενικότερη θεωρία αλλαγής της ActionAid, που περιέγραψα παραπάνω και δεν είναι αυτοσκοπός. Παρόλα αυτά, θεωρούμε ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, ώστε να γίνεται αντιληπτό από τους εθελοντές και τις εθελόντριες ότι οι συστημικές ανισότητες, όπως ο συστημικός ρατσισμός, η μετεξέλιξη της αποικιοκρατίας και η πατριαρχία είναι οι βαθύτερες αιτίες των ανισοτήτων και της φτώχειας που βλέπουν και ότι δεν πρόκειται για ένα τυχαίο γεγονός, ούτε για φυσικό φαινόμενο, αλλά για μια κατάσταση που προέκυψε από αποφάσεις ανθρώπων. Θέλουμε, δηλαδή, να δουν τον εαυτό τους ως «μαθητευόμενο» ή «μαθητευόμενη» και να καταλάβουν ότι η στήριξή τους αποτελεί μέρος μιας λύσης που είναι σύνθετη και απαιτεί τη συνεργασία πολλών ανθρώπων.

8

15

1

2

Error happened.