Είμαστε σ’εκείνο ακριβώς το σημείο ανάμεσα στα sms Φουρθιώτη-Γεραπετρίτη και των μη νομικά ρυθμισμένων βιασμών στο metaverse γι’αυτό κι εγώ, έρχομαι κοντά σας με κάτι ελπιδοφόρο. Το κατά δύναμιν. 

Τι συμβαίνει στις γυναίκες μετά τα 60; 

Κάποιοι λένε ότι εξαϋλώνονται όπως οι κακοί στις “Mάγισσες”.

Kάποιοι λένε ότι εκεί που είσαι μια χαρά, έχεις τη ζωή σου, τη δουλειά σου, το σύντροφό σου, ξυπνάς ένα πρωί και ξαφνικά έχεις μια καμπούρα ως το ταβάνι, μακριά μαλλιά κατάλευκα και η μύτη σου έχει τριγωνοποιηθεί και γιγαντωθεί προς τα εμπρός ενώ το χέρι σου υπάρχει πια για να σφαλίζει φακελάκια με 50ρικα και να τα δίνει σε ανήλικα το Πάσχα και τα Χριστούγεννα. 

Κάποιοι λένε ότι ζούμε σε μια κοινωνία της οποίας η φιλοσοφία απέναντι στις γυναίκες είναι η εξής: υπάρχεις όσο θέλουμε να πάμε μαζί σου και όσο μπορείς να κάνεις παιδιά, τα χρόνια μετά δεν έχουν κάποια εμφανή χρησιμότητα γι’αυτό “εσείς” είστε αόρατες εκτός αν κάνετε εγγόνια και τα φροντίσετε οπότε θα έχετε μια ορατότητα μέσω του ρόλου της “γιαγιάς”. 

Αορατότητα

Η αορατότητα αυτή εκδηλώνεται με χίλιους τρόπους αλλά ο αγαπημένος μου είναι “το ρούχο που είναι κατάλληλο για την ηλικία σου”. Το ρούχο αυτό, κατά περίεργο τρόπο, είναι πάντοτε “πιο”. Πιο μακρύ. Πιο σκοτεινό. Πιο σοβαρό. Πιο καλυπτικό. Πιο πένθιμο, για να είμαι ακριβής. 

Εκδηλώνεται και λεκτικά, αμέ, άμα προσέξετε θα το δείτε. “Μα δε ντρέπεσαι να λες τέτοια πράγματα γριά γυναίκα”, “καλέ τι λες τέτοια πράγματα στην ηλικία σου”. Policing/αστυνόμευση το λέμε τώρα στα μοντέρνα φεμινιστικά. Η ηλικία των γυναικών σημαίνει μείωση. Όσο πιο πολλά τα χρόνια, τόσο λιγότερα σχόλια που σχετίζονται με την προσωπικότητά σου αναμένονται και τόσο περισσότερα που αρμόζουν στη “γριά”. Δεν ξέρω αν έχετε προσέξει ότι οι γυναίκες μετά τα 70 δεν είναι καθόλου σπάνιο να έχουν βιτριολικό χιούμορ. Πιστεύω ότι αρχίζουν να το αποκτούν όταν φτάνουν να διαπιστώνουν την υποτίμηση. 

Μόδα

Δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα σκηνικό που είχε συμβεί όταν ήμουν παιδί. Βγαίνουμε απ’το λεωφορείο και μπροστά μας κυρία περί τα 70-80. Μαλλί φούξια. Φούστα λεοπάρ. Μπλούζα με μπούστο. Πλατφόρμες. Πίρσινγκς. Γυαλί θανατηφόρο. Εγώ κοιτάω σα χάνος. Κατεβαίνουμε. Πάμε παρακεί. “Μαμά! Γιατί αυτή η κυρία είναι έτσι;” “Πώς έτσι;” “Φοράει φούστα!” “E, ό,τι θέλει θα φοράει” “Μα είναι σα τη γιαγιά!” “Ε και ρε Λασκαρίνα, όλες τα ίδια πρέπει να φοράνε;” 

Παρατηρείτε πώς η 5χρονη ή 6χρονη εαυτή μου ήταν ήδη ένα επικριτικό κωλόπαιδο που θεώρησε ότι είχε δικαίωμα να επικρίνει την ενδυμασία μιας μεγαλύτερης γυναίκας επειδή δεν ταίριαζε στις προσδοκίες που είχε διαμορφώσει για το τι σημαίνει “γιαγιά”;

Είμαστε πραγματικά υποκείμενα πλύσης εγκεφάλου. Τα καλά νέα είναι ότι όλα θεραπεύονται. 

Μόδα λοιπόν. Να ένας τρόπος με τον οποίο οι γυναίκες μετά τα 60, 70 μπορούν να απαιτήσουν ορατότητα. Το έκανε η κυρία τότε. Το κάνει η Σαπουντζάκη τώρα. Το κάνουν γυναίκες όπως η Iris Apfel, η Beatrix Ost, η Lyn Slayter, η Valerie Von Sobel. Μέσω των χρωμάτων, της φόρμας, της προσοχής, της αυτοφροντίδας, της παρουσίας στο instagram, της φωτογράφισης, των συνεντεύξεων ένα σωρό γυναίκες μιλούν για το πώς τις επηρεάζει η ηλικία και πώς αποφάσισαν να γράψουν τις κοινωνικές προσδοκίες στις καλυμμένες από θαυμάσια υφάσματα ωοθήκες τους. 

Ψηφιακή Παρουσία

Μόνο η μόδα; 

Όχι. Ένα παράδειγμα στα ελληνικά εδάφη μας δείχνει κι έναν άλλο τρόπο ορατότητας. Αναφέρομαι στην κυρία Σύλβα Ακρίτα, γεννηθείσα το 1928 και ενεργότατο μέλος των social media με 7884 ακόλουθους. Η πρώην βουλευτής (η πρώτη γυναίκα βουλευτής στο ΠΑΣΟΚ) είναι σχεδόν καθημερινώς παρούσα στο facebook και σχολιάζει την επικαιρότητα. Δεν σχολιάζει απλώς, απαντά στα σχόλια, ανοίγει συζητήσεις, δίνει πληροφορίες που σχετίζονται με την πολυετή ενασχόλησή της με την πολιτική. Προφανώς, όταν μια γυναίκα είναι πολιτικός 93 ετών θα έχει μια κοσμοθεωρία που έχει σμιλευθεί αναπόφευκτα απ’την προσωπική της εμπειρία.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουμε πρόβλημα.

Η ψηφιακή επανάσταση έχει αφήσει εκατομμύρια ανθρώπους τρίτης ηλικίας εκτός. Τα πράγματα αλλάζουν γρήγορα και δεν φαίνεται να καιγόμαστε να τους συμπεριλάβουμε. Η τεχνολογία είναι αυτό που κάνουν οι νέοι και οι μεγάλοι δεν έχουν λόγο να μπλέκονται και δεν υπάρχει λόγος ν’ασχολούνται. Έχω γράψει στο forum μια θεωρία σχετικά με το ότι ίσως υπάρχει και μια διάθεση εκδικητικότητας, η οποία είναι ως ένα βαθμό αναμενόμενη. 

Ταυτόχρονα, οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας αντιμετωπίζουν αυξημένα προβλήματα μοναξιάς σε όλες τις χώρες. Οι Γιαπωνέζοι μάλιστα έχουν και λέξη. “Κοdokushi” σημαίνει “αυτοί που πεθαίνουν μόνοι” και είναι μια λέξη που συνήθως χρησιμοποιείται σε σχέση με τους ηλικιωμένους των οποίων οι οικογένειες μένουν σε άλλες πόλεις. Δεν είναι μόνο η Ιαπωνία φυσικά, το ζήτημα της διάλυσης του κοινωνικού ιστού των ατόμων τρίτης ηλικίας υπάρχει παντού γι’αυτό είναι κοινός τόπος ότι οι άνθρωποι πιάνουν κουβέντα στα σούπερ μάρκετ, τις τράπεζες και τα φαρμακεία. 

Ο ψηφιακός αλφαβητισμός είναι ένα μέσω αντιμετώπισης της μοναξιάς.

Όμως ξέρουμε όλες καλά το φαινόμενο “δεν ξέρω εγώ από τέτοια”. Η φράση αυτή και οι συνώνυμές της εμπεριέχουν μια παραίτηση. Μια αποδοχή της θέσης τους. Μια αποδοχή του ότι “τέλειωσαν”. Δεν είναι ότι θέλω να γράψω κάποιο λίβελλο υπέρ ηλικιωμένων, είναι ότι όταν έχει παγκόσμιο πρόβλημα μοναξιάς στην τρίτη ηλικία, έχεις τη γυναικεία αορατότητα συγκεκριμένα σα ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με την πατριαρχία αλλά και την εν γένει αορατότητα που σχετίζεται άμεσα με τον καπιταλισμό και την έννοια της παραγωγικότητας και ταυτόχρονα έχεις δωρεάν τρόπους επικοινωνίας, σύναψης σχέσεων και παρέας που δεν αξιοποιούνται από ανθρώπους που τα χρειάζονται, ε, πρέπει να ενωθούν κάποια στιγμή οι τελείες. 

Στο πρόσωπο της κυρίας Ακρίτα ενώνονται και την αναφέρω ονομαστικά επειδή μέχρι τώρα είναι το μόνο παράδειγμα που έχω βρει δημόσιου προσώπου τρίτης ηλικίας που λειτουργεί ως θετικό παράδειγμα και εναντιώνεται στην επιβεβλημένη αορατότητα. 

Το facebook, το instagram και λοιπά δεν είναι μόνο για τους άντρες που έχουν μετοικήσει εκεί απ’το καφενείο. Είναι για γυναίκες. Είναι για γυναίκες που σχολιάζουν την πολιτική. Είναι για γυναίκες τρίτης ηλικίας με δημόσια προφίλ. Και αν δεν είναι μπορούν να γίνουν. 

Υπάρχει ήδη ένα παράδειγμα και σίγουρα στην πορεία θα βρω κι άλλα. Ελπίζω, όταν έρθει ο καιρός, να γίνω ένα. Είμαι σίγουρη ότι πολλές από σας θα είστε ολότελα badass στα 85 σας. 

Πιστεύω ότι αν το έχουμε στο μυαλό μας από τώρα, αν έχουμε υπόψιν μας το ότι κοινωνικά θα δεχτούμε πελώριες πιέσεις να μικρύνουμε από μια ηλικία και μετά, θα προλάβουμε να ενδυναμωθούμε επαρκώς για όσα έρχονται.

Κομμάτι της ενδυνάμωσης, είναι τα παραδείγματα που στην Ελλάδα ή το εξωτερικό πρεσβεύουν αυτά που μας ενδιαφέρουν. 

Θα χαρώ να δω ονόματα στα σχόλια και πείτε μου ποιες θα θέλατε να προσεγγίσουμε για συνέντευξη.

*Στο άμεσο μέλλον, θα δημοσιευτεί συνέντευξη με γυναίκα ετών 70 στην οποία συζητάμε για την σεξουαλική ζωή στην τρίτη ηλικία επομένως αναμείνατε τη συνέχεια. 

40

6

Error happened.