Λίγο κουλή ερώτηση αλλά διαβάζεις βιβλία στα ελληνικά ή στα αγγλικά (αν είναι και στις δυο γλώσσες μεταφρασμένα); Εγώ προφανώς προτιμώ να διαβάζω στη γλώσσα του συγγραφέα, αλλά σε τρίτες γλώσσες τι κάνεις; Πόσο χάνει το βιβλίο από τη μετάφραση; Εγώ μιλώ π.χ. άπταιστα γερμανικά και ενώ έχω την ίδια ευχέρεια και στις δυο γλώσσες (αγγλικά ζορίζομαι πλέον να διαβάζω και το έχω κόψει) αλλά γενικά σε Γάλλους, Ισπανούς, Τούρκους κτλ. Τείνω να διαλέγω τη γερμανική βερσιόν. Οι υπόλοιπες τι κάνουν;

Σε αυτή την ερώτηση απαντά η Σαπφώ Καρδιακού, Reader, content writer, editorial assistant

Αγαπητή womanlander,

Έχοντας αφιερώσει χρόνια, ιδρώτα και δάκρυα στον χώρο των εκδόσεων, είμαι στην ευχάριστη θέση να απαντώ σε διαφορετικές ερωτήσεις σχετικά με τι άλλο; Τα βιβλία!

Άκου να δεις, λοιπόν. Φτάσαμε στο 2022 και, ακόμα, μυαλό δε βάλαμε. Δηλαδή;

Περιμένουμε κάποιον να μας πει πώς θα διαβάζουμε, ποια βιβλία, πόσα βιβλία, σε πόσο χρόνο…

Τελείωσαν αυτά! Φτάνει με τις λίστες και τους οδηγούς και τα ξεβλαχέματα. Τέλος!

Διαβάζουμε όποια βιβλία μάς αρέσουν, όσα αντέχουν τα μάτια μας και το βαλάντιό μας, σε όποια γλώσσα προτιμάμε.

Επειδή ρωτάς, όμως, και τρελαίνομαι να δίνω απαντήσεις και λύσεις, θα σου πω τα εξής: σαφώς η ανάγνωση του πρωτότυπου -δηλαδή, στη γλώσσα του συγγραφέα- είναι ο ιδανικός τρόπος να γνωριστείς με το νόημα ενός βιβλίου, με το ύφος του συγγραφέα κλπ.

Όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό παρά μόνο για αυτές τις δέκα-έντεκα διάνοιες στον πλανήτη που μαθαίνουν έξι γλώσσες πριν τελειώσουν το δημοτικό και λύνουν τον κύβο του Ρούμπικ σε 4,6 δευτερόλεπτα. Εμείς οι απλοί θνητοί συντηρούμε την ευγενή τάξη των μεταφραστών.
Γιατί, μια καλή μετάφραση μπορεί να συγκριθεί με έργο τέχνης, πίστεψέ με. Μια καλή μετάφραση με σεβασμό στο πρωτότυπο, από μεταφραστή με παιδεία-λεξιλόγιο-φαντασία-δημιουργικότητα έχει την ικανότητα να τιμήσει το αρχικό κείμενο, ακόμα και να το απογειώσει. Με καλή μετάφραση, κανένα βιβλίο δε ‘χάνει’. Και, για να έχουμε καλό ρώτημα, τι πάει να πει ‘χάνει’; Ζούμε σε ένα φθαρτό σύμπαν. Κάθε χρόνο η Γη χάνει χιλιάδες τόνους σε μάζα, ας μην ανησυχούμε για μερικές λέξεις στο χαρτί…

Πώς θα καταλάβεις αν η μετάφραση είναι καλή, ρωτάς; Αν δε γνωρίζεις ήδη το έργο συγκεκριμένων μεταφραστών ώστε να το εμπιστεύεσαι χωρίς δεύτερη σκέψη, προτείνω τη μέθοδο trial and error. Εδώ θα μας βοηθήσει πολύ το internet και τα αποσπάσματα βιβλίων που παρατίθενται στις ιστοσελίδες βιβλιοπωλείων και εκδοτικών οίκων. Διαβάζοντας αποσπάσματα στις γλώσσες που σε ενδιαφέρουν, αποφασίζεις ποιο κείμενο σε ικανοποιεί πριν προχωρήσεις στην αγορά του.

Inside tip: δεν χρειάζεται να αγχωθείς σχετικά με την ποιότητα ενός βιβλίου. Αγχώθηκαν πριν από εσένα οι εργαζόμενοι στους εκδοτικούς οίκους, από τη στιγμή που ξεκίνησε να γράφεται το βιβλίο έως την ημέρα κυκλοφορίας.

Αν, παρά την έρευνα, δεν έμεινες ικανοποιημένη από την έκδοση που διάλεξες, ε, it happens. Η αγορά ενός βιβλίου δεν είναι -δεν πρέπει να είναι- απόφαση ζωής. Δεν χρειάζεται να διαβάζουμε από το εξώφυλλο μέχρι το οπισθόφυλλο όλα τα βιβλία που αποκτάμε. Αν δεν μας αρέσει κάποιο, that’s life, θα βρούμε άλλο με περισσότερο ενδιαφέρον θέμα ή καλύτερη μετάφραση ή ό,τι ζητάμε από ένα βιβλίο, τέλος πάντων.

Μας κατακλύζουν τόσα στρεσογόνα ζητήματα κάθε μέρα, κάθε ώρα σχεδόν.

Ας επιτρέψουμε στο βιβλίο, ιδιαίτερα στη λογοτεχνία, να μας χαλαρώσει μέσω της απόδρασης, του escapism που διαρκεί όσο γυρίζουμε τις σελίδες.

Καλή ανάγνωση!

2

31

2

Error happened.