Ελληνικά Βιβλία

Γυναικοκτονίες- Διαπιστώσεις, ερωτήματα και ερωτηματικά 

Το Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής δημιουργήθηκε το 2006 για να υπηρετήσει διδακτικές και ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά πεδία του φύλου στην κοινωνική πολιτική και την ανάλυση των πολιτικών για την ισότητα των φύλων σε διεθνές ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Η ταυτότητα του Εργαστηρίου μας σφραγίζεται έντονα από την κοινωνική πολιτική, το ενδιαφέρον για την άσκηση των δημόσιων πολιτικών και κατά συνέπεια το ενδιαφέρον για την ανάδειξη των προβλημάτων όπως αυτά αποτυπώνονται και βιώνονται από τη σκοπιά του φύλου και των ίδιων των υποκειμένων στις έμφυλες σχέσεις εξουσίας. Η μελέτη αυτή ασχολείται με ένα θέμα που τον τελευταίο καιρό συγκλονίζει συχνά την ελληνική κοινωνία, δηλαδή με τον φόνο γυναικών. Γυναίκες που χάνουν τη ζωή τους όχι λόγω κάποιου ατυχήματος, ούτε σε κάποια ληστεία, ούτε κατά λάθος, ούτε λόγω μιας κακιάς στιγμής, αλλά δολοφονούνται επειδή είναι γυναίκες, επειδή είναι κορίτσια. Η παρούσα έκδοση επιδιώκει να συμβάλει στην κατανόηση, την ορατότητα αλλά και την αντιμετώπιση του φαινομένου των γυναικοκτονιών του οποίου η ύπαρξη είναι ριζωμένη στην ιστορία των πατριαρχικών μας κοινωνιών.

Μια γυναίκα απολογείται- Μαρία Λούκα

Γυναίκες σε αέναη απολογία στο δικαστήριο της πατριαρχίας που αρθρώνουν τη φωνή τους ώστε να σταματήσει κάποτε η κοινωνία να αντιστρέφει τις ευθύνες και να ενοχοποιεί τα θύματα. Το “Μια γυναίκα απολογείται” είναι μια νουβέλα εμπνευσμένη από αληθινές ιστορίες κακοποιημένων γυναικών. Γυναικών που κακοποιούνται πίσω από τις πόρτες του “καθαγιασμένου” οικογενειακού θεσμού, που θάβουν την επιθυμία τους για ζωή κάτω από μελανιασμένες στρώσεις δέρματος, που αντιμετωπίζουν το αδιέξοδο της δικαιοσύνης επειδή πάντα φταίνε, που βιάζονται και δεν τις πιστεύουν ή που αμύνονται και τις τιμωρούν.

Περιοδικό: Η βία κατά των γυναικών. Ερευνητικά δεδομένα – σύγχρονοι προβληματισμοί-Β.Βλάχου

Η άσκηση βίας κατά των γυναικών αποτελεί ένα εξαιρετικά επίκαιρο και ταυτόχρονα πολυσύνθετο ζήτημα, η εκδήλωση του οποίου είναι συνάρτηση ενός συνόλου παραγόντων που απαιτούν άμεση διερεύνηση, ερμηνεία και αντιμετώπιση. Οι διαστάσεις (ποιοτικές και ποσοτικές) του φαινομένου διεθνώς, επιβάλλουν τη διαρκή, αλλά και την ουσιαστική ενασχόληση όλων των αρμοδίων φορέων με την επίλυση του προβλήματος και την ένταξή του στην ατζέντα τόσο των πολιτικών των διαφόρων χωρών, όσο και των διεθνών οργανισμών. Παράλληλα, προς την κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης, της ενημέρωσης και της δραστηριοποίησης θα πρέπει να πορεύεται και κάθε πολίτης ως ενεργό μέλος της κοινωνίας, διότι η εκδήλωση φαινομένων όπως η βία κατά των γυναικών, διαταράσσουν τον κοινωνικό ιστό και συνιστούν κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν αρκεί η στιγμιαία κορύφωση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης για το πρόβλημα, με αφορμή τη δημοσιοποίηση και την προβολή σχετικών περιστατικών από τα ΜΜΕ, χωρίς την εφαρμογή κατάλληλων δράσεων και πρακτικών που θα συμβάλλουν στη διαρκή ευαισθητοποίηση των πολιτών, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Είμαι γυναίκα γι αυτό με σκοτώνεις-Έρευνα και μαρτυρίες για τη γυναικοκτονία και την έμφυλη βία- Τζένη Κριθαρά 

Γυναικοκτονία: η λέξη που ενοχλεί, που διχάζει, που προκαλεί. Πατριαρχία, σεξισμός, τοξική αρρενωπότητα, εσωτερικευμένος μισογυνισμός, ενοχοποίηση του θύματος και σεξουαλική αντικειμενικοποίηση: συμπεριφορές και στερεότυπα που διαμορφώνουν, φυσιολογικοποιούν και δικαιολογούν τη γυναικοκτόνο πρόθεση. Αιτίες που οπλίζουν το χέρι κάθε κακοποιητή. Αποδείξεις πως η ισότητα των φύλων αποτελεί γράμμα του νόμου και όχι πνεύμα της πολιτείας. Η έμφυλη βία, που καταγράφεται καθημερινά σε όλες τις εκφάνσεις της, δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες περί έμφυλης ισοτιμίας. Ο δρόμος που μένει να διανυθεί είναι μακρύς.

Δέκα γυναίκες αφηγούνται τις δικές τους εμπειρίες. Δέκα άνθρωποι που υπέστησαν βία λόγω του φύλου τους αποκαλύπτουν -χωρίς να περιγράφουν τίποτα άλλο πέρα από το βίωμά τους- πώς γεννάται, πώς εκφράζεται και πώς συγκαλύπτεται το έμφυλο έγκλημα. Τίποτα δεν είναι πιο ωμό από τη βία, τίποτα δεν είναι πιο βίαιο από την ανισότητα.

Ξενόγλωσσα Βιβλία

Femicide: The Politics Of Woman Killing και Femicide in Global Perspective της Diana Russell, που καθιέρωσε στον διεθνή λόγο τον όρο “γυναικοκτονία”. 

Femicide Across Europe: Theory, Research and Prevention των Shalva Weil, Consuelo Corradi, Marceline Naudi

Femicide, Gender, and Violence. Discourses and Counter-Discourses in Italy- Daniela Bandeli

Towards a Global Femicide Index-Counting the Costs των Sandra Walklate, Kate Fitz-Gibbon, Jude McCulloch, JaneMaree Maher

“On Violence and On Violence Against Women”- Jacqueline Rose

Γιατί η βία, και ιδιαίτερα η βία κατά των γυναικών, έχει καταστεί τόσο πιο εμφανής και ορατή σε όλο τον κόσμο; Για να διερευνήσει αυτό το ερώτημα, η Jacqueline Rose παρακολουθεί τις πολλαπλές μορφές της βίας του σήμερα καθώς εξαπλώνονται σε όλο τον κοινωνικό μας ιστό, προσφέροντας μια νέα, προκλητική περιγραφή της βίας στην εποχή μας.

Ταινίες, συζητήσεις και ντοκιμαντέρ:

Γυναικοκτονίες-Ψηφιακή συζήτηση στο Onassis Chanel

Πόσο έτοιμη είναι η ελληνική κοινωνία να αποδεχτεί τον όρο «γυναικοκτονία»; Γιατί υπάρχει έξαρση του φαινομένου τα τελευταία χρόνια; Πώς μπορούμε να φανταστούμε μια επόμενη μέρα όπου κάθε γυναίκα και θηλυκότητα θα νιώθει ασφαλής – στο σπίτι, στην εργασία, στην κοινωνία;

Η Ελένη στη Ρόδο, η Αγγελική στην Κέρκυρα, η Ερατώ στη Λέσβο, η Κωνσταντίνα στη Μακρινίτσα, η Καρολάιν στα Γλυκά Νερά, η Γαρυφαλλιά στη Φολέγανδρο, η Αννίσα στη Δάφνη, η Μόνικα στην Κυπαρισσία, η Δώρα στη Ρόδο, η Τζεβριέ στην Αλεξανδρούπολη και πολλές ακόμα γυναίκες δολοφονήθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα επειδή ήταν γυναίκες.

Οι γυναικοκτονίες είναι ένα κοινωνικοϊστορικό φαινόμενο που διατρέχει τους αιώνες. Πρόκειται για ανθρωποκτονίες γυναικών, κοριτσιών και θηλυκοτήτων εξαιτίας του φύλου τους, στο πλαίσιο της πατριαρχικής εξουσίας. Αποσκοπούν στην άσκηση κοινωνικού ελέγχου στα σώματα και στις επιθυμίες των γυναικών, αλλά και στην τιμωρία τους. Διαπράττονται από άνδρες με χαρακτηριστικά τοξικής αρρενωπότητας που θεωρούν ότι έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στις γυναίκες και συνιστούν το απώτατο άκρο της έμφυλης βίας.

Στο έδαφος της επιτακτικότητας του θέματος, η σειρά “Society Uncensored 02” της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση παρουσίασε στις 23 Μαρτίου μια εκπομπή για τις Γυναικοκτονίες στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση. Κατατίθενται βιώματα και μαρτυρίες, παρουσιάζονται ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα από την Ελλάδα και άλλες χώρες, καταγράφονται οι ανεπάρκειες και οι κακές πρακτικές του μηχανισμού απόκρισης στην έμφυλη βία, φωτίζεται η διαθεματικότητα του ζητήματος, αναλύονται τα δομικά αίτια και οι κλιμακώσεις της κακοποίησης, ενώ υπογραμμίζεται ο ρόλος της Πολιτείας και της κοινωνίας στην αντιμετώπιση και στην πρόληψη των γυναικοκτονιών.

Γυναικοκτονίες, σεξισμός και ΜΜΕ | Al Jazeera English

Οι αναπαραστάσεις των γυναικοκτονιών στα ελληνικά ΜΜΕ είναι το θέμα της εκπομπής “The Listening Post” του  Al Jazeera English.

Femicidio-24ο ΦΝΘ

Η Λάουρα Ρόβερι, επιζήσασα άγριας δολοφονικής επίθεσης από τον πρώην φίλο της, τραβάει την κουρτίνα στον σκοτεινό κόσμο της έμφυλης βίας στην Ιταλία και μεταμορφώνεται σ’ ένα ζωντανό παράδειγμα θάρρους. Στην Ιταλία μία γυναίκα δολοφονείται ανά τρεις ημέρες. Η Νούντσια Μαγιοράνο και η Άλμπα Κιάρα Μπαρόνι δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους, όπως και η Λορένα Κουαράντα κατά τη διάρκεια της πανδημίας covid. Οι οικογένειες και οι φίλοι τους πενθούν και συντάσσονται στην προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου της γυναικοκτονίας.

Πεθαίνοντας για το διαζύγιο- 23ο ΦΝΘ

Το τουρκικό ντοκιμαντερ βρετανικής παραγωγής και σκηνοθεσίας ακολουθεί την Ιπέκ, μέλος μια ομάδας ακτιβιστών που παλεύει να προστατεύσει τις γυναίκες στην Τουρκία από την κακοποίηση και τον φόνο, κλείνοντας τους βίαιους άντρες στη φυλακή. Καθώς οι γυναικοκτονίες πολλαπλασιάζονται εκθετικά και η τουρκική κοινωνία αρχίζει να αποσυντίθεται, η Ιπέκ και οι πελάτισσές της διακινδυνεύουν τα πάντα για την ελευθερία. Μέσα από την καταγραφή ιδιωτικών ιστοριών, η ταινία δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα τού τι σημαίνει να είσαι ανεξάρτητη γυναίκα στη σημερινή Τουρκία – και να αγωνίζεσαι γι’ αυτό.

Luchadoras-23ο ΦΝΘ

Το ντοκιμαντέρ “Luchadoras” των Paola Calvo και Patrick Jasim κέρδισε στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το ειδικό Βραβείο επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, το βραβείο FIRESCI και το βραβείο του κοινού Fischer για διεθνή ταινία άνω των 50’, καθώς απεικονίζει τη ζωή και την πραγματικότητας τριών παλαιστριών επαγγελματικής πάλης της πόλης Χούαρες (Lucha Libre ονομάζεται το άθλημα στο Μεξικό) που αγωνίζονται να φέρουν πίσω τις χαμένες, τις νεκρές, τις κακοποιημένες κόρες, γυναικες και αδερφές τους ενώ αυτοαποκαλούνται “εκδικήτριες” του Μεξικού. 

Juarez: The City Where Women Are Disposable (2007) και το On the Edge: The Femicide in Ciudad Juarez

Ταινίες-ντοκιμαντέρ γύρω από τη διερεύνηση της πατριαρχίας και των υψηλών επιπέδων διαφθοράς και βίας στο Μεξικό, τα οποία έχουν οδηγήσει σε αυξανόμενη βία και δολοφονίες των γυναικών.

Justice for my sister

Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Justice for My Sister ερευνά στη βία κατά των γυναικών στη Γουατεμάλα, εξιστορώντας το τριετές ταξίδι της Rebeca Eunice Perez, καθώς προσπαθεί να αναζητήσει και να τιμωρήσει τον δολοφόνο της αδερφής της.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ 

Τα παγκόσμια δεδομένα για τις γυναικοκτονίες δημοσιεύονται από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC). Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία είναι από το 2019.

Η Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC — το ισπανικό ακρωνύμιο είναι CEPAL) και το Παρατηρητηριο της για την Ισότητα των Φύλων δημοσιεύει επίσης χρήσιμα στατιστικά στοιχεία. 

Femicide Watch: Ένα κοινό έργο του Παγκόσμιου Δικτύου της Ένωσης Μελετών του ΟΗΕ (UNSA) και της Ομάδας Γυναικοκτονιών της UNSA της Βιέννης παρέχει πληροφορίες υψηλής ποιότητας.

Ελλάδα: femicide.gr- Ελληνικό του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τη Γυναικοκτονία (EOF)

Tην φωτογραφία εξωφύλλου παραχώρησε στη Womanlandia η nikiamanikia_tattoo

1

Error happened.